Schadelijke traditionele praktijken
Wat zijn schadelijke traditionele praktijken?
Schadelijke traditionele praktijken zijn gewoontes of rituelen die in bepaalde culturen worden uitgevoerd en schade toebrengen aan de fysieke of mentale gezondheid van personen. Daarbij kan sprake zijn van een vorm van geweld. In bijna alle situaties wordt niet gerespecteerd dat het slachtoffer haar of zijn eigen keuzes mag maken. Dit wordt zelfbeschikkingsrecht genoemd: het recht hebben om zelf te bepalen wie je bent en jezelf te ontwikkelen.
Schadelijke traditionele praktijken komen in verschillende vormen voor.
-
Eergerelateerd geweld
Eergerelateerd geweld is geweld dat wordt gebruikt om de "eer" van een familie of gemeenschap te beschermen. Dit gebeurt als iemand (vaak vrouw of meisje, maar ook mannen kunnen slachtoffer zijn) iets doet wat volgens de familie hun reputatie schaadt. Voorbeelden zijn het hebben van een ongewenste relatie, niet willen trouwen met iemand die de familie kiest of vanwege een ongewenste seksuele geaardheid. Familieleden kunnen dan geweld gebruiken om de "goede familie naam" te redden. In het ergste geval wordt een slachtoffer bedreigd of zelfs vermoord om de eer van de familie te herstellen.
-
Huwelijksdwang
Bij huwelijksdwang wordt een jongere door ouders, familie of de gemeenschap gedwongen tot een huwelijk. Er is geen vrije partnerkeuze: één (of beide) heeft geen zeggenschap over de sluiting van het huwelijk en stemt er niet mee in. Huwelijksdwang is strafbaar in Nederland. Huwelijksdwang komt vooral voor bij mensen uit gemeenschappen met een migratie- of religieuze achtergrond, zoals uit Afghanistan, Irak, Iran, Koerdistan, Marokko, Pakistan, Somalië, Syrië, Turkije; onder Surinaams-Hindoestanen, Sikhs en Roma en in streng christelijke gemeenschappen in Nederland.
-
Vrouwelijke genitale verminking
Vrouwelijk Genitale Verminking (VGV) is een ingreep aan de uitwendige geslachtsorganen zonder (medische) noodzaak. Er bestaan verschillende vormen van VGV, zoals het verwijderen van de clitoris, het verwijderen van de schaamlippen, het vernauwen van de vagina of het aanbrengen van andere verminkingen. VGV vindt meestal plaats in het buitenland en de wijze van de besnijdenis hangt af van de lokale gebruiken. Meestal leidt een dergelijke ingreep tot ernstige gezondheidsklachten.
De reden van de besnijdenis is meestal om de maagdelijkheid van een meisje of (jonge) vrouw te beschermen, om de kans op een huwelijkspartner te vergroten of omdat het een sociale norm is binnen de gemeenschap. In Nederland wordt VGV beschouwd als een vorm van kindermishandeling en is dan ook strafbaar.
-
Achterlating
Van achterlating is sprake als een echtgenoot (of ander familielid) een gezinszinslid (tegen de wil of met een smoesje) naar het buitenland meeneemt en diegene daar achterlaat voor een langere periode. Meestal zonder reisdocumenten en financiële middelen, zodat terugkeer naar Nederland heel moeilijk is. Achterlating gebeurt vaak omdat de echtgenoot of de familie bang is dat een kind de cultuur, religie en/of moedertaal verliest of dat een kind dreigt te ontsporen. Zij willen bijvoorbeeld (vermeend) wangedrag voorkomen, zoals verkeerde vrienden, slechte schoolprestaties, of homoseksuele geaardheid.
Hoe herken je schadelijke traditionele praktijken?
Over het algemeen is het niet goed zichtbaar dat mannen of vrouwen worden gedwongen tot bepaalde handelingen of bepaald gedrag. Het aantal slachtoffers per jaar is relatief beperkt, maar als een slachtoffer in aanraking komt met een schadelijke traditionele praktijk heeft dit vaak grote gevolgen voor zijn of haar leven.
Wat kun je doen?
-
Verzamel informatie en signalen
Probeer zoveel mogelijk informatie te verzamelen over de situatie. Let op signalen of gedragingen die kunnen duiden op schadelijke praktijken. Dit kan helpen om een beter beeld te krijgen van wat er speelt.
-
Wees zorgvuldig
Het is belangrijk om rekening te houden met factoren, die tot (meer) schade en gevaar voor het slachtoffer zouden kunnen leiden. Goedbedoelde acties kunnen tot gevolg hebben dat de deur nog meer sluit. Vooral in gesloten gezinnen en gemeenschappen kan het risico voor de jongere juist toenemen. Als de situatie veilig genoeg is en je voelt je er comfortabel bij, dan kun je discreet met de betrokken persoon of hun familie praten. Stel open vragen en luister naar hun ervaringen en gevoelens zonder te oordelen.
-
Schakel professionele hulp in
Als je sterke vermoedens hebt dat schadelijke traditionele praktijken plaatsvinden, is het verstandig om professionele hulp in te schakelen. Zij hebben de ervaring en expertise om de situatie goed aan te pakken. Hieronder vind je organisaties die je verder kunnen helpen.